Tarihçe
YUVASARAY (ENGİRNE – ENGİNE) KÖYÜ
Engirne Köyü
Bu köy reayası, yörede bulunan Düğün yaylağına konup göçmekte idi. Bu köy, 1468 tarihli
tahrir kayıtlarında Engirne adıyla geçer. O tarihte Engirne köyünde, Gazi Bey evlatlarından
Nureddin’in, Şah Çelebi oğlu Mehmed’in, Nusret Bey oğlu Mehmed Bey’in, İsa Bey’in oğulları
Beyler Çelebi’nin ve Musa’nın, Pirî Bey oğlu Ahmed’in, Musa Bey oğlu Bâlî Bey’in ve Ahmed
Bey oğlu Mustafa Bey’in tasarrufları altında mülk tımar hisseleri bulunmakta idi. Bu köyün
XVI. yüzyıl ilk çeyreğinde 30 hane, 5 mücerred, 1 muaf; son çeyreğinde ise 44 hane, 30
mücerred nüfusu bulunuyordu.
Engirne köyünün adı, 1896 tarihli kayıtlarda Engine olarak zikredilmiştir. Bu tarihte
Engine köyünün 48 hane (159 erkek; 176 kadın) nüfusu vardı.
Engine’nin adı 1927 ve 1946 kayıtlarında da bu şekilde geçer. Ancak kısa süre sonra bu köye, hiçbir tarihî temele dayanmayan Yuvasaray ismi verilmiştir.
Yuvasaray köyü, Ilgaz ilçesinin 15 km. kadar güneydoğusunda,
890 metre rakımdadır. Bu köy, Ilgaz Dağları üzerinde değil, tam tersi istikamette İn Dağı silsilesinde Engine Dağı üzerindedir. Ilgaz ilçesinden doğuya Tosya ilçesine giden ana yolun sağındadır. Köyün batısında Sarmaşık köyü, karşı yakasında yani Devrez’ın kuzeyinde ise Yerkuyu köyü bulunmaktadır.
Engirne köyünün eteği Devrez Irmağı’na inerken, köyün güneyinde en yüksek yeri 1750 metreyi bulan dağlar (Engine Dağı) ve yayla özelliği taşıyan alanlar bulunmaktadır.
Buradan da güneye geçildiğinde Yapraklı ilçesine ulaşılır. Eskiden beri bu köy halkı, köyün kuzeyinde Yapraklı istikametindeki Yenipazar yaylasına çıkıyorlarmış.
Köyün, Kuğun (Duğün) isimli diğer bir yaylası ise köyün doğusunda Çeltikbaşı köyü ve Tosya istikametinde bulunuyormuş. Yine köy mıntıkasında Gâvur Yaylası ve Hızardere Dağı
varmış. Köyün üzerinde Dikilitaş mevkiinde Yuvasaray Köyü Kültür ve Dayanışma Derneği öncülüğünde 18 Temmuz 2015 yılında 6. Yayla Şenlikleri düzenlenmiştir.
Prof. Dr. Cevdet YAKUPOĞLU
(Kastamonu Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü. TTK Bilim Kurulu Üyesi)
Detaylar için bağlantıyı tıklayınız:
⇓⇓⇓
SELÇUKLULARDAN BUGÜNE ÇANKIRI’NIN KOÇHİSAR KAZASI YAYLAKLARI VE BUNLARA KONAN KÖYLER:
KASTAMONU SALNAMESİNDE ILGAZ VE YUVASARAY (ENGİNE) KÖYÜ
(1869-1903)
Tanzimat’ın ilanı ile başlayan dönem, gerek Osmanlı İmparatorluğu tarihinde, gerekse imparatorluğa tabi ulusların kaderinde önemli bir sürecin başlangıcıdır. Hiç süphe yok ki bu dönemi önemli kılan olguların başında yapılan köklü reformlar ile bu reformların Osmanlı Devleti topraklarında yasayan uluslara yansıması gelir.
Birincisi 1866 yılında basılan ve zaman içerisinde imparatorluğa bağlı bütün vilayetlerde yayınlanmaya başlayan vilayet salnameleri (yıllıklar),
Tanzimat ve 1: Meşrutiyet
döneminde imparatorluğun kentlerindeki ekonomik ve sosyal yapıyla ilgili verilen içeren önemli kaynaklardır.
Çankırı (Kengırı) sancağının da dahil olduğu Kastamonu vilayetinin ilk salnamesi 1869 yılında yayınlanmıştır. 1869 ile 1903 yılları arasındaki 34 yıllık süre içerisinde toplam 21 adet vilayet salnamesinin basımı gerçeklestirilmiştir. Bu salnamelerin tamamında da Çankırı (Kengırı) sancağı ve kazaları hakkında detaylı bilgiler verilmiştir.
Özellikle içinde bulunan bürokrasi, ziraat, ticaret, vergi, nüfus, eğitim ve etnik yapı ile ilgili istatistikler yardımıyla sancak ve kazalardaki ekonomik ve sosyal gelismeyi takip etmek mümkün olmaktadır.
Kastamonu vilayet salnamelerdeki Kengırı Sancağı bölümleri, salnamelerin tamamı taranarak tespit edilmiş ve aslına sadık kalınarak, dil ve ifade özelliklerine dokunulmadan çevrilmiştir.
KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMELERİ
İçinde Kengırı Sancağı’yla birlikte Bolu ve Sinop sancaklarına ait bilgilerin ve istatistiklerin bulunduğu Kastamonu Vilayeti Salnameleri‘nin birincisi h.1286 (m.1869) yılında, sonuncusu ise h.1321 (m.1903) yılında basılmıştır. 1869 yılında basılan Kastamonu Vilayeti Salnamesi’nden önce, Bosna (1866), Halep (1867), Konya, Suriye ve Tuna (1868) vilayetlerinin ilk salnameleri basılmıştır. Otuz dört yıl içerisinde toplam 21 defa yayımlanan Kastamonu salnamelerinin başımı, çeşitli sebeplerden dolayı bazı yıllar gerçekleşememiştir. Ömer TÜRKOĞLU
BİRİNCİ KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMESİNDE KOÇHİSAR
(ILGAZ)
HİCRİ 1286 (1869) KOÇHİSAR NAHİYESİ
Müdürü: Mehmet Akif Efendi
Naibi: Mustafa Efendi (Müderris)
Müftü: Ahmet Efendi
Katip: Hasan Efendi
SALNAMEDE ILGAZ’IN TARİFİ
Koçhisar Kasabası: Kasaba-yı mezbure Koçhisar nahiyesinin müdürriyet makamı
olarak merkez-i vilayetin cenub tarafında on dört saat mesafede düz ovada vaki ve etrafı bağ
ve bahçelik idüğü ve civarında kain yedi aded kurada dahi Tophane ve Tersane-i amire ve
saire için külliyetli sali ve yün kuşak imal olunduğu.
KAİN ASAR-I MA’MURENİN CEDVELİDİR
Koçhisar Medresesi:
Müderrisi: Naci Efendi
Mikdar-ı Talebesi: 60
(Not: Diğer medreseler Çankırı, Kalecik ve Yapraklı’dadır.)
Dekakin : 27 adet
Hamam: 1 adet
Han: 2 adet
Teba-yı Gayr-ı Müslime Mekatibi: Yok
Kenisa ve Manastır: Yok
Kasabatta bulunan İslam Sibyan Mekatibi: 42 adet
Hangah ve Zaviye: Yok
Kütüphane: Yok
Cevami (Cami) ve Mesacid: (Mescit) 6 adet
NÜFUS VE HANESİNİN MÜRETTEBE-İ SENEVİYYESİ
Vergisi: 251613
Bedelat-ı Askeriye: (belirsiz)
Varidat-ı Öşriyye: 141655
Ağnam Rüsumu Bedelat-ı: 085490
Rüsümat: 012410
Kura ve Mahallat: 24
Hane: 1586 (İslam)
Nüfus: 6479 (İslam)
HASB-EL-TESKİLAT İHTİYAR MECLİSİ ADD VE İ’TİBAR OLUNAN KURA
VE MAHALLAT ESAMİSİ BEYAN OLUNUR
KOÇHİSAR NAHİYESİ
Yukarı- Yeni- Asağı Mahalleleri -Kale -Sekü -Yukarı Bozan –Aşağı Dere –Cendere
–Yazı –Hacıhasan –Musa –Kise –Saraycık –Kazancılar –Yenice –Engine –Nefs-i Bucura –
Bucura –Okçular –Ömerli –Ödemiş –Belviran –Kırşılar –Dere –Toklupınar Karyeleri
İKİNCİ KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMESİNDE KOÇHİSAR (ILGAZ)
HİCRİ (1287) (1870)
KOÇHİSAR NAHİYESİ
Müdür: Şerif Efendi
Naib: Ahmet Cemal Efendi
Müftü: Ahmet Hulusi Efendi
Katip: Hasan Efendi
KAİN ASAR-I MA’MURENİN CEDVELİDİR
Dekakin : 27 adet
Hamam: 1 adet
Han: 2 adet
Teba-yı Gayr-ı Müslime Mekatibi: Yok
Kenisa ve Manastır: Yok
Kasabatta bulunan İslam Sibyan Mekatibi: 42 adet
Hangah ve Zaviye: Yok
Kütüphane: Yok
Cevami (Cami) ve Mesacid: (Mescit) 6 adet
NÜFUS VE HANESİNİN MÜRETTEBE-İ SENEVİYYESİ
Vergisi: 251613
Bedelat-ı Askeriye: yok
Varidat-ı Öşriyye: 141655
Ağnam Rüsumu Bedelat-ı: 085490
Rüsumat: 012410
Kura ve Mahallat: 24
Hane: 1586 (İslam)
Nüfus: 6479 (İslam)
ÜÇÜNCÜ KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMESİNDE KOÇHİSAR (ILGAZ)
HİCRİ 1288 (1871)
KOÇHİSAR NAHİYESİ
Müdür: İsmail Hilmi Efendi
Naib: Ahmet Cemal Efendi
Müftü: Ahmet Hulusi Efendi
Katip: Hasan Efendi
Nüfus Mukayyidi: Süleyman Efendi
Arazi Katibi: Hüseyin Efendi
KAİN ASAR-I MA’MURENİN CEDVELİDİR
Dekakin : 27 adet
Hamam: 1 adet
Han: 2 adet
Teba-yı Gayr-ı Müslime Mekatibi: Yok
Kenisa ve Manastır: Yok
Kasabatta bulunan İslam Sibyan Mekatibi: 42 adet
Hangah ve Zaviye: Yok
Kütüphane: Yok
Cevami (Cami) ve Mesacid: (Mescit) 6 adet
SEKSEN ALTI VE SEKSEN YEDİ SENELERİNDE MÜCEDDEDEN VE
TAMİREN İNŞA OLUNAN ASAR-I NAFIA
Debboy: 1 müc.
Koğus: 1 müc.
Cebhane: 1 müc.
Matbah: 1 müc.
Derbend: 1 müc.
Çesme: 1 müc.
Köprü: 1 müc.
Dekakin: 5 müc.
Gars olunan dut fidanı: 9000 adet
Nahiye-i mezkurede müceddeden imar olunan debboy için nakl olunan tas ve
kireç bahası olup terk ve teberru olunan 50.000
DÖRDÜNCÜ KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMESİNDE
KOÇHİSAR (ILGAZ) HİCRİ 1289 (1872)
KOÇHİSAR NAHİYESİ
Müdür: Süleyman Sükrü Efendi
Naib: Hasan Hüsnü Efendi
Müftü: Ahmet Hulusi Efendi
Katip: Hasan Efendi
Tapu Katibi: yok
KAİN ASAR-I MA’MURENİN CEDVELİDİR
Dekakin : 9 adet
Hamam: yok
Han: yok
Teba-yı Gayr-ı Müslime Mekatibi: Yok
Kenisa ve Manastır: Yok
Kasabatta bulunan İslam Sibyan Mekatibi: 10 adet
Hangah ve Zaviye: Yok
Kütüphane: Yok
Cevami (Cami) ve Mesacid: (Mescit) 1 adet
(Not: 1 yıl içerisinde dükkan,mektep ve Cami sayısındaki düşüş bana pek normal
gelmedi fakat kayıtlarda böyle geçtiği için aynı şekliyle aktarıyorum.(İ.S.K)
BEŞİNCİ KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMESİNDE
KOÇHİSAR (ILGAZ) HİCRİ 1290 (1873)
KOÇHİSAR NAHİYESİ
Müdür: Süleyman Şükrü Efendi
Naib: Hasan Hüsnü Efendi
Müftü: Ahmet Efendi
Katip: Osman Necip Efendi
Tapu Katibi: Bekir Efendi
Nüfus Mukayyidi: Süleyman Efendi
Bucura Mukayyidi: Osman Efendi
ASAKİR-İ REDİFE ZABİTANI İKİNCİ ORDU HÜMAYUN DÖRDÜNCÜ REDİ PİYADE ALAYI
KENGIRI SANCAĞI ÜÇÜNCÜ KOÇHİSAR TABURU ZABİTANI
3.TABUR:
Binbaşı Mehmet Rasim Efendi
Sağ Kolağası Kamil Efendi
Sol Kolağası İsmail Efendi
Tabur Katibi Mehmet İzzet Efendi
TABUR-I MEZKURUN YÜZBAŞILARI
Ömer Efendi
Hacı Mustafa Ağa
Ali Ağa
İsmail Ağa
Mehmet Ağa
Hacı Ahmet Ağa
Mustafa Ağa
Ali Ağa
TABUR-I MEZKURUN MÜLAZIMLARI
Veli Ağa
Ahmet Bey
Nafiz Efendi
Salih Efendi
Mustafa Ağa
Ahmet Ağa
İsmail Ağa
Süleyman Ağa
ALTINCI KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMESİNDE
KOÇHİSAR (ILGAZ)
HİCRİ 1291 (1874)
KOÇHİSAR NAHİYESİ
Müdür: Süleyman Şükrü Efendi
Naib: Mehmet Nuri Efendi
Müftü: Ahmet Efendi
Katip: Osman Necip Efendi
Tapu Katibi: Bekir Efendi
Nüfus Mukayyidi: Süleyman Efendi
Bucura Mukayyidi: Osman Nazif Efendi
Posta Katibi: Mustafa Efendi
Kereste Memuru: Hüseyin Efendi
Evkaf Muhasebe Vekili: Hakkı Efendi
ASAKİR-İ REDFE ZABİTANI İKİNCİ ORDU HUMAYUN
DÖRDÜNCÜ REDİF PİYADE ALAYI KENGIRI SANCAĞI ÜÇÜNCÜ KOÇHİSAR TABURU ZABİTANI
3.TABUR:
Binbaşı Mehmet Rasim Efendi
Sağ Kolağası Kamil Efendi
Sol Kolağası İsmail Efendi
Tabur Katibi Mehmet İzzet Efendi
TABUR-I MEZKURUN YÜZBAŞILARI
Ömer Efendi
Hacı Mustafa Ağa
Ali Ağa
İsmail Ağa
Mehmet Ağa
Hacı Ahmet Ağa
Mustafa Ağa
Ali Ağa
TABUR-I MEZKURUN MÜLAZIMLARI
Veli Ağa
Ahmet Bey
Nafiz Efendi
Salih Efendi
Mustafa Ağa
Ahmet Ağa
İsmail Ağa
Süleyman Ağa
NOT: Hicri 1292 (1876) – 1296 (1879) Yılları arasını kapsayan 7.defa ve 11.
defalar kaydı alınan Salname bilgilerinin İdari ve Askeri bilgi değişikliklerinde herhangi bir
değişiklik yoktur. O sebeple yer alınmamıstır. (İ.S.K)
ON İKİNCİ KASTAMONU VİLAYETİ SALNAMESİNDE
KOÇHİSAR (ILGAZ)
HİCRİ 1297 (1880)
KOÇHİSAR NAHİYESİ
Müdür: Elhac Mehmet Efendi
Naib: Mehmet Nuri Efendi
Katip: Abdülkadir Efendi
Tapu Katibi: Bekir Efendi
Vukuat Katibi: İsmail Bey
ASAKİR-İ REDİFE ZABİTANI İKİNCİ ORDU HÜMAYUN DÖRDÜNCÜ
REDİF PİYADE ALAYI
KENGIRI SANCAĞI ÜÇÜNCÜ KOÇHİSAR TABURU ZABİTANI
3.TABUR:
Binbaşı Yusuf Ziya Efendi
Sağ Kolağası Hacı Ahmet Efendi
Tabur Katibi İsmail Azmi Efendi
Muavini Osman Nuri Efendi
TABUR-I MEZKURUN YÜZBAŞILARI
Hasan Hüsnü Efendi
Süleyman Ağa
Ahmet Efendi
İsmail Ağa
Mehmet Ağa
Ali Ağa
Hüseyin Tahsin Efendi
Hacı Salih Efendi
TABUR-I MEZKURUN MÜLAZIMLARI
Hasan Efendi
Ahmet Hulusi Efendi
Mehmet Sabit Efendi
Hasan Sabri Efendi
Ali Nazım Ağa
Hacı Ömer Efendi
Bu bilgiler İlhami Serdar Karaman’ın kişisel İnternet sitesi olan
www.ilhamiserdarkaraman.com.tr ve Ilgaz’ın değişmeyen ilk araştırma-haber sitesi olan
www.ilgaz18.com un araştırma belgesidir. Ömer Türkoğlu’na, Fatih Çil’e ve İlhami Serdar
Karaman’a teşekkürler…
Konu başlıkları
1- Tarih
2- Coğrafya
3- İklim
4- Nüfus
5- Ekonomi
6- Muhtarlık
7- Altyapı bilgileri
Tarihi
5442 sayılı İl İdaresi Kanunu uyarınca 1949 yılında Engine olan köy adı Yuvasaray olarak değiştirilmiştir.
Köyün adının nereden geldiği ve geçmişi hakkında bilgi yoktur.
Coğrafya
Çankırı iline 60 km, Ilgaz ilçesine 15 km uzaklıktadır
İklim
Köyün iklimi, Karasal iklimi etki alanı içerisindedir
NÜFUS
YILLARA GÖRE
KÖY NÜFUSU VERİLERİ
YIL KÖY NÜFUSU
2007 -356
2000 -378
1997 -407
Ekonomi
Köyün ekonomisi; Orman, tarım ve hayvancılığa dayalıdır
Muhtarlık
Yerleşim yerinin köy tüzel kişiliği alması ile birlikte köyün tüzel kişiliğini temsil etmesi için
köy muhtarlık seçimleri de yapılmaktadır.
Altyapı bilgileri
Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur.
Ptt şubesi yoktur ancak ptt acentesi vardır. Sağlık ocağı vardır ancak sağlık evi yoktur.
Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
KÖYÜMÜZE DAVET
Çankırı’nın en güzel köylerinden olan Ilgaz’a bağlı Yuvasaray Köyü,
yeşili, tarihi dokusuyla insanı hayran bırakacak bir güzelliğe sahip.
Yuvasaray Köylü, İstanbul’da hayatını sürdüren amatör gazetecilik ve kısa filmler yapan
Cemalettin Maraz bu güzellikleri tüm Tur şirketlerine duyurmak istediğini ve
bu sayede Çankırı’ya yerel ve yabancı turistleri çekerek
doğduğu yerin kalkınmasına katkı sağlamak amaçlı bir dizi çalışmalar başlattı.
Tüm doğa severleri Ilgaz’a ve Yuvasaray Köyü ne bekliyoruz diyen Maraz,
umarım bu çalışma örnek olur herkes doğduğu topraklara farklı çalışmalarla katkı sağlama duyarlılığında olur dedi.